نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

این مقاله تلاش دارد تاریخچه پیدایش دانشنامه‌ها و سیر تطور تاریخی و فرگشت علم دانشنامه‌نگاری را به زبانی ساده در اختیار خوانندگان خویش بگذارد. دانشنامه‌نگاری به عنوان یک روش علمی برای گردآوری، مستندسازی، حفظ و انتقال دانش بشری به نسل‌های آتی در جهان باستان آغاز گردید اما در قرون وسطی، دوره رنسانس، عصر صنعت چاپ در دنیای پس از رنسانس و دوران رسانه‌های دیجیتال به مرور به صورت بطئی ولی پیوسته تکوین پیدا کرد به گونه‌ای که امروزه می‌توان از دانشنامه‌نگاری به عنوان یک گونه تخصصی از کاربرد زبان سخن گفت. مقاله عنوان می‌کند که فرهنگ‌ها، فرهنگ‌های توصیفی و دانشنامه‌ها آثار متفاوتی نیستند بلکه رابطه میان آنها از نوع توزیع اشتراکی در ریاضیات مجموعه‌هاست و این آثار مرجع، بسته به نوع دانشی که ارائه ‌می‌کنند، قابل دسته‌‌بندی هستند. در این مقاله ضمن تقسیم‌بندی دانش بشری به سه دسته دانش زبان‌شناختی، مفهومی و دایره‌المعارفی، سعی شده است مرز میان فرهنگ‌ها، فرهنگ‌های توصیفی و دانشنامه‌ها‌ را به روشنی ترسیم گردد. مقاله به یک خطای ترجمه‌ای در دوره رنسانس نیز اشاره می‌کند که در اثر آن واژه انسایکلوپیدیا به اشتباه خلق شد و رایج گردید. در انتهای مقاله، موضوع رکوردهای آکاشیک نیز مطرح گردید و توضیح مختصری درباره آن داده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The history of encyclopediagraphy: Past traditions, current trends, future directions

نویسنده [English]

  • Mohammad Ali Salmani Nodoushan

Associate Professor at Institute for Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

This paper draws on a simple language to introduce the history of the origins of encyclopedias, their diachronic developments, and the evolution of the science of encyclopediagraphy. Encyclopediagraphy, as a scholarly way of retaining human knowledge, has sought to collect, document, keep, and transfer human knowledge since ancient times. Its incremental evolution has continued through the dark ages, into the renaissance era, further into the age of the print technology, and still further into the age of electronics so that today we can consider encyclopedias as a unique genre. The paper argues that dictionaries, lexicons or encyclopedic dictionaries, as well as encyclopedias cannot be considered different entities, but that they are in an inclusional distribution of the type already well known in the algebra of sets. Ramifying human knowledge into the three categories of linguistic, conceptual and encyclopedic knowledge types, the paper suggests that clear borders can be drawn among dictionaries, lexicons, and encyclopedias. It is also argued that the term encyclopedia has come about as the result of the misreading of the phrase ‘enkyklios paedia’ on the part of scholars during the renaissance. A short description of Akashic Records has also been presented at the end of the paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Compendium
  • Conceptual Knowledge
  • Dictionary
  • History of Lexicography
  • Linguistic Knowledge
آل‌داود، سیدعلی (1400). «دانشنامه‌نگاری در دورة قاجار». مطالعات دانشنامه نگاری، س 1، ش1، صص 48-29.
اسمعیلی، اصغر (1400). «فرآیند تدوین دایرة‌المعارف مصاحب». مطالعات دانشنامه نگاری، س 1، ش1، صص 68-49.
حبیبی، نجفقلی (1400). «دانشنامه‌های کهن ایرانی- اسلامی در سده‌های سوم تا پنجم هجری». مطالعات دانشنامه نگاری، س 1، ش1، صص 126-92.
سجادی، سید محمد صادق (1400). «مروری بر دانشنامه‌های دارویی در ایران». مطالعات دانشنامه نگاری، س 1، ش1، صص 144-127.
عاصی، سید مصطفی (1400). «فرهنگ‌نگاری نوین فارسی با نگاهی به پیشینة تاریخی آن». مطالعات دانشنامه نگاری، س 1، ش1، صص 178-145.
Beagon, M. (2010). Pliny the Elder. In A. Grafton, G. W. Most, & S. Settis (Eds.), The Classical Tradition (p. 745). Cambridge, MA: Harvard University Press.
Béjoint, H. (2000). Modern Lexicography. Oxford: Oxford University Press.
Bradshaw, L. E. (1981). John Harris’s Lexicon Technicum. In F. A. Kafker (Ed.), Notable Encyclopedias of the Seventeenth and Eighteenth Centuries: Nine Predecessors of the Encyclopédie (p. 110). Oxford: Voltaire Foundation.
Buchanan, I. (2010). A Dictionary of Critical Theory. Oxford : Oxford University Press.
Bulliet, R. W. (1987). Medieval Arabic tarsh: a forgotten chapter in the history of Arabic printing. Journal of the American Oriental Society, 107, 427-438.
Burke, P. (1990). The spread of Italian humanism. In A. Goodman, & A. MacKay (Eds.), The Impact of Humanism on Western Europe (p. 2). London: Routledge.
Carter, T. F. (1955). The invention of printing in China and its spread westward. New York: Ronald Press.
Cohen, N. (2009, March 30). Microsoft Encarta Dies After Long Battle With Wikipedia. The New York Times. Retrieved from https://bits.blogs.nytimes.com/2009/03/30/microsoft-encarta-dies-after-long-battle-with-wikipedia/?apage=2#comment-250889
Collison, R. (1966). Encyclopaedias: Their History throughout the Ages. New York: Hafner.
Cowie, A. P. (2009). The Oxford History of English Lexicography. Oxford: Oxford University Press.
Cummings. (2014). Encyclopaedic Erasmus. Renaissance Studies, 28(2), 183-204. doi:10.1111/rest.12049
Dunn, W. P. (1950). Sir Thomas Browne: A Study in Religious Philosophy. Minneapolis, MN: University of Minnesota Press.
Dünninger, E. (1977). Johannes Aventinus. Leben und Werk des bayerischen Geschichtsschreibers. Förg: Rosenheimer Verlagshaus.
Ellwood, R. S. (1996). Theosophy. In G. Stein (Ed.), The Encyclopedia of the Paranormal (pp. 759-766). Amherst, NY: Prometheus Books.
Franklin-Brown, M. (2012). Reading the world: encyclopedic writing in the scholastic age. Chicago, IL: The University of Chicago Press.
Giles, J. (2005, December). Internet encyclopedias go head to head. Nature, 438(7070), pp. 900–901.
Glomski, J. (2001). "Incunabula Typographiae: seventeenth-century views on early printing. The Library, 2(4), 336-348. doi:10.1093/library/2.4.336
Green, J., McIntyre, F., & Needham, P. (2011). The Shape of Incunable Survival and Statistical Estimation of Lost Editions. The Papers of the Bibliographical Society of America, 105(2), 141-175. doi:10.1086/680773
Gruber, J. S. (1985). Lexical, conceptual, and ancyclopedic meaning. Quaderni de Semanlica, 2, 254-267.
Hanson, V. D. (2007). Carnage and Culture: Landmark Battles in the Rise to Western Power. New York: Knopf Doubleday Publishing Group.
Harris, M. H. (1999). History of Libraries in the Western World. Lanham, MD: Scarecrow Press Incorporate.
Hartmann, R. R., & James, G. (1998). Dictionary of Lexicography. London: Routledge.
Hazrat, F. (2020). A History of Punctuation. Sheffield: University of Sheffield.
Herbermann, C. (1913). Suidas. In Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company.
Jahn, K. (1970). Paper currency in Iran: A contribution to the cultural and economic history of Iran in the Mongol period. Journal of Asian History, 4, 101-135.
Kimball, B. A. (1995). Orators & philosophers : A history of the idea of liberal education. New York: College Entrance Examination Board.
Kuiper, K. (2006). Yongle dadian. In Encyclopædia Britannica Online. Chicago, IL: Chicago University Press.
Landau, D., & Parshall, P. (1994). The Renaissance Print, 1470–1550. New Haven: Yale University Press.
Leaman, O. (2015). Ikhwan al-Safa'. In The Biographical Encyclopedia of Islamic Philosophy. New York: Bloomsbury Publishing.
Liddell, H. G., & Scott, R. (1961). A Greek-English Lexicon. New York: Clarendon Press.
Loveland, J. (2012). Why Encyclopedias Got Bigger . . . and Smaller. nformation & Culture, 47(2), 233–254. doi:10.1353/lac.2012.0012
Lynch, J. (2016). You Could Look It Up: The Reference Shelf From Ancient Babylon to Wikipedia. London: Bloomsbury Press.
Meurer, P. H. (2007). Cartography in the German Lands, 1450–1650. In D. Woodward (Ed.), The History of Cartography (Volume 3) (pp. 1202–1206). Chicago , IL: University of Chicago Press.
Monfasani, J. (2016). Renaissance Humanism, from the Middle Ages to Modern Times. London: Taylor & Francis.
Montalembert, C. F. (1860). Les Moines d'Occident depuis Saint Benoît jusqu'à Saint Bernard [The Monks of the West from Saint Benoit to Saint Bernard]. Paris: J. Lecoffre.
Murphy, J. J. (1987). Quintilian on the Teaching of Speaking and Writing: Translations from Books One, Two, and Ten of the Institutio Oratoria. Edwardville, IL: Southern Illinois University Press.
Murray, S. (2009). The library: an illustrated history. New York, NY: Skyhorse Publications.
Paulmier-Foucart, M. (2002). Medieval Encyclopaedias. In A. Vauchez (Ed.), Encyclopedia of the Middle Ages. London: James Clarke & Co.
Ruckdeschel, C. (2019). On the Nature of the Classical Liberal Arts. New York: BookBaby .
Salmani Nodoushan, M. A. (2021). Washback or backwash? Revisiting the status quo of washback and test impact. Studies in English Language and Education, 8(2), 1-17.
Sandler, L. F. (1996). Omne Bonum: A Fourteenth-Century Encyclopedia of Universal Knowledge. Chicago, IL: Harvey Miller Publishers.
Starn, R. (1998). Renaissance Redux. The American Historical Review, 103(1), 122–124. doi:doi:10.2307/2650779
Stoll, R. R. (1979). Set Theory and Logic. Mineola, NY: Dover Publications.
Throop, P. (2005). sidore of Seville's Etymologies: Complete English Translation. Vermont: MedievalMS.
Tubbs, N. (2014). Philosophy and Modern Liberal Arts Education: Freedom is to Learn. New York: Palgrave Macmillan.
Valla, G. (1501). De expetendis et fugiendis rebus opus. Venice: Manutius.
Walker, P. E. (1998). Eḵwān al-Ṣafāʾ. In Encyclopædia Iranica. New York: University of Columbia.
Wightman, W. P. (1953). The Growth of Scientific Ideas. New Haven, CT: Yale University Press.
Wilson, A. (1976). The Making of the Nuremberg Chronicle. Amsterdam: A. Asher & Co. .